ROSENSTOCK-HUESSY HUIS HAARLEM

‘De revitalisatie en verduurzaming in combinatie met wonen en maatschappelijke functies‘

Het Rosenstock-Huessy Huis is gevestigd in een markant en monumentaal gebouwencomplex aan de Hagestraat 10 in Haarlem. Het Huis is gelegen in het centrum van Haarlem, vlakbij het Spaarne, in de Burgwalbuurt. de hoofdingang van het complex bevindt zich op Hagestraat 10, maar het blok strekt zich uit tussen Hagestraat en Antoniestraat. De luchtfoto geeft een goed beeld van het totale complex.

Een kijkje in de geschiedenis van dit unieke complex

Op 6 maart 1437 besloot Lysbeth Jan Bette Heinricxzoon, een Haarlemse weduwe, haar huis aan de huidige Antoniestraat te bestemmen tot gasthuis voor arme lieden. Zij koos als naam Het Sint Jacobs Gasthuis, gewijd aan de apostel Sint Jacobus de Meerdere.

Sindsdien heeft het uit deze schenking gegroeide gebouwencomplex onderdak geboden aan een reeks van activiteiten, maar met name gericht op zorg voor zorgbehoeftigen van allerlei aard. De vorm en inrichting van deze activiteiten veranderde in de loop der eeuwen, zich aanpassend aan maatschappelijke en bestuurlijke veranderingsprocessen. Ook de naam van het complex veranderde ondertussen in Het Jacobs Godshuis. Maar altijd vanuit de overtuiging dat iedereen recht heeft op een menswaardig bestaan en een samenleving met een blijvende groep achterblijvers weinig of geen toekomst heeft.

In 1860 besloten regenten van het Jacobs Gasthuis tot oprichting van een drukkerij. De drukkerij, die gevestigd werd binnen het Jacobs Godshuis-complex aan de Antoniestraat 7, werd op 23 augustus 1860 door de deken van Haarlem ingezegend. Tien jaar na de start van de drukkerij werd besloten het aan de Antoniestraat gelegen gedeelte van het Jacobs Godshuis te slopen en hier een nieuw gebouw neer te zetten om de drukkerij in te huisvesten. De nieuwe drukkerij, nu aan de Antoniestraat 11, werd op 10 juni 1872 feestelijk geopend. De drukkerij verzorgde drukwerk voor het bisdom en later ook voor bedrijven zoals Vroom & Dreesman.

In 1972 koopt een groep van vier echtparen het gebouwencomplex en start daarin de Vereniging Rosenstock-Huessy. Zij vormen een woon-, leef- en werkgemeenschap en stellen hun deuren open voor mensen die het om uiteenlopende redenen tijdelijk niet redden in de maatschappij.

In 1988 maakten diverse maatschappelijke ontwikkelingen een andere opzet noodzakelijk om het Rosenstock-Huessy Huis te kunnen behouden. De Stichting Rosenstock-Huessy werd gevormd. Het bestuur van deze stichting legde met de nieuwe opzet de basis voor het voortzetten van een bijzonder Huis.

Het complex met woonfuncties en maatschappelijke voorzieningen uit meerdere bouwdelen (18e-20e eeuw), gegroepeerd rondom een binnenplein, vormen gezamenlijk een monumentaal ensemble. Het verkreeg vooral bekendheid als podium voor politieke en maatschappelijke discussie en cultuurcentrum.

De Woongroep

Een centrale plaats in het Huis wordt ingenomen door de woongroep en waarvan de individuele huurwoningen zijn gesitueerd in de gebouwen rondom het centrale binnenplein.

Naast de woningen zijn er een aantal gemeenschappelijke ruimten, zoals de refter (voor koffie drinken, gezamenlijk eten, vergaderen, e.d.), de wasserette en bijbehorende droogzolder en een fietsenberging en knutselhok

Ook kunnen de bewoners gebruik maken van de zalen (spiegelzaal, bibliotheek en kapel), indien deze niet verhuurd zijn.

Stadsherstel Amsterdam

In opdracht van de nieuwe eigenaar, Stadsherstel Amsterdam N.V. hebben wij gezamenlijk een toekomstvisie ontwikkeld voor revitalisatie van het complex, waarbij gestreefd wordt naar intensivering van woningen in de leegstaande gedeelten en een energiezuinig “groen” eindresultaat.

Stadsherstel Amsterdam nu

Sinds de oprichting, in 1956, heeft Stadsherstel Amsterdam meer dan 750 panden in zowel Amsterdam als 45 kilometer daaromheen gered, gerestaureerd of herbestemd. Onderhoud en beheer betekent voor Stadsherstel Amsterdam niet slechts het in dezelfde staat houden zoals na renovatie is opgeleverd maar ook voortdurend verbeteren en aan de tijd aanpassen van het gebouw. Verduurzaming speelt hierin een belangrijke rol; andere energiebronnen, beter isoleren en efficiënter ventileren.

Onze toekomst visie voor het Rosenstock-Huessy Huis

De revitalisatie en verduurzaming gebeurt per bouwdeel en in meerdere fases. Hier nemen we u alvast mee in fase 1, de overige fases beschrijven wij voor u in aparte blogs die nog verschijnen.

Fase 1 betreft 2 bouwdelen. Aan de Hagestraat 12 zijn woonvoorzieningen gecreëerd voor beschermd en begeleid wonen ten behoeve van jongeren met autisme. Op dit zelfde adres is tevens de nieuwe entree voor de Kloosterkeuken gerealiseerd. Het 2^e bouwdeel betreft de drukkerij in het Jacobs-Godshuis complex waarover u eerder al heeft kunnen lezen. De drukkerij was gesitueerd op de begane grond aan de Antoniestraat 11. De drukkerij hebben we in 2016 als onderdeel van fase 1 verbouwd tot kantoorruimten en 2 trainingslokalen voor jongeren van Perspectief-leerwerkbedrijven (www.perspectief-leerwerkbedrijven.nl).

Een bijzonder detail op de foto’s zijn de gietijzeren kolommen. Deze kolommen zijn weer zichtbaar gemaakt en geïntegreerd in een kastenwand met een bovenlicht van glas. Deze kastenwand vormt de scheidingswand tussen de 2 trainingslokalen. Fase 1 is inmiddels afgerond.

Op de verdiepingen vindt een ingrijpende verbouwing en herindeling plaats ter realisatie van 6 appartementen. Omstreeks april 2021 worden deze woningen opgeleverd (fase 3), hierover leest u tegen die tijd meer.

Lekker eten in de Kloosterkeuken

Al vanaf de 15e eeuw wordt hier gekookt voor pelgrims op weg naar Santiago de Compostella. Weliswaar was het geen klooster, maar in de verzorging waren wel katholieke zusters actief. De oude keuken van het complex is nu onderdeel van het restaurant De Kloosterkeuken, prachtig gelegen tussen twee oude binnenplaatsen, en een uniek opleidingsrestaurant voor jongeren vanaf 16 jaar die behoren tot de doelgroep van Perspectief.

Een sportief weetje

Het Rosenstock-Huessy Huis, voorheen dus het Sint Jacobs Godshuis is al eeuwen lang een pleisterplaats voor de pelgrims op weg naar Santiago de Compostella in Noord-Spanje. Jaarlijks komen honderden mensen, die op weg gaan naar Santiago hun startstempel halen in dit voormalige Godshuis en pelgrimspleisterplaats. In de afgelopen decennia is de belangstelling voor deze tocht weer sterk gegroeid.